Słowo „referendum” wywodzi się z języka łacińskiego i oznacza „referować, przedstawiać coś do oceny, opiniować”. Choć właśnie tylko taką rolę opiniodawczą przypisuje się instytucji referendum. warto zdać sobie sprawę, że jeśli zostanie spełniony wymóg frekwencyjny, jego wynik będzie miał moc wiążącą. Co to w praktyce oznacza? Że jeśli zagłosuje ponad połowa uprawnionych do głosowania, nawet 50 proc. i jedna osoba, władze muszą przyjąć wolę większości wyborców.
Referendum mało popularne?
Coraz częściej można usłyszeć, że na referendum nie warto iść, że to marnotrawstwo pieniędzy publicznych, że pytania dotyczą spraw mało ważnych. Takie opinie przestają dziwić, jeśli spojrzymy wstecz. Okazuje się, że społeczeństwo polskie ma bardzo małe doświadczenie w tej materii. Pierwszym referendum, jakie przeprowadzono po 1989 r., było tzw. referendum uwłaszczeniowe z 18 lutego 1996 r., zwane także ludowym. Głosowało w nim niewiele ponad 32 proc. uprawnionych. Niespełna rok później odbyło się kolejne ogólnokrajowe referendum, tym razem w sprawie przyjęcia nowej Konstytucji RP, uchwalonej przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997 r. Było to referendum konstytucyjne i miało charakter rozstrzygający, bez względu na frekwencję. A ta ostatecznie okazała się niska. W referendum wzięło udział niecałe 43 proc. uprawnionych do głosowania. Za przyjęciem nowej ustawy zasadniczej opowiedziało się 52,7 proc. obywateli.
Kolejne referendum odbyło się w 2003 r. Polacy odpowiadali na pytanie: Czy wyraża Pani/Pan zgodę na przystąpienie Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej? Na postawione pytanie twierdząco odpowiedziało 77,45 proc. głosujących. Frekwencja wyniosła 58,85 proc. Zasługę dużego udziału obywateli w tym referendum można przypisać ogromnej kampanii promującej wejście Polski do UE.
Ponad dekada bez udziału obywateli
Po 12 latach mamy szansę mieć realny wpływ na funkcjonowanie państwa. 6 września (niedziela) odbędzie się ogólnokrajowe referendum. Polacy odpowiedzą na trzy pytania: 1. „Czy jest Pani/Pan za wprowadzeniem jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej?”; 2. „Czy jest Pani/Pan za utrzymaniem dotychczasowego sposobu finansowania partii politycznych z budżetu państwa?”; 3. „Czy jest Pani/Pan za wprowadzeniem zasady ogólnej rozstrzygania wątpliwości co do wykładni przepisów prawa podatkowego na korzyść podatnika?”.
W środę 12.08 w „Gazecie Malborskiej” druga odsłona kampanii edukacyjnej. Rozwiniemy w niej pierwsze pytanie wrześniowego referendum.