Uroczystość została zorganizowana z inicjatywy prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, który uhonorował Orderami Odrodzenia Polski grupę 53 Polaków ratujących Żydów w czasie zagłady w latach II Wojny Światowej. Niektórzy otrzymali też order „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” przyznawany przez jerozolimski Instytut Yad Vashem.
Mimo że Polska była wówczas jedynym krajem w Europie, w którym za ukrywanie Żydów groziła kara śmierci, Polacy uratowali kilkadziesiąt tysięcy ludzi. Wśród odznaczonych jest Andrzeja Górska ze Zgromadzenia Sióstr Urszulanek, która przejmowała żydowskie dzieci z getta i umieszczała je w domach prowadzonych przez urszulanki. Uratowano w ten sposób ponad 30 dzieci. Pośmiertnie odznaczono też Niemca – Wilhelma Hosenfelda, który w ruinach popowstaniowej Warszawy odnalazł i uratował Władysława Szpilmana. Sam Hosenfeld zmarł w sowieckim łagrze.
W uroczystości wzięli udział przedstawiciele parlamentu i rządu RP, korpusu dyplomatycznego, goście zagraniczni i przede wszystkim licznie przybyła polska młodzież, wśród której znalazła się trzydziestopięcioosobowa grupa uczniów i nauczycieli z Nowego Stawu.
- To było coś ogromnie wzruszającego – mówi dyrektor szkoły, Anna Ścibek. – Wyjazd do Warszawy był nagrodą dla najlepszych uczniów pierwszych i drugich klas gimnazjalnych z ubiegłego roku szkolnego. Muszę podkreślić bardzo dojrzałe zachowanie naszych podopiecznych, którzy stwierdzili potem, że było to – jak na razie – najważniejsze wydarzenie w ich życiu. Nieczęsto można spotkać się z tyloma ludźmi kultury i polityki w jednym miejscu.
Po części oficjalnej uczniowie i nauczyciele zostali zaproszeni na specjalnie przygotowany z racji ceremonii wręczenia odznaczeń bankiet. Przyszedł wówczas czas na zrobienie pamiątkowych zdjęć między innymi z byłym premierem Janem Olszewskim i z panią prezydentową Marią Kaczyńską, która okazała się być osobą bardzo ciepłą i otwartą. – Media prezentują ją zupełnie inaczej. Nieco fałszywie – podsumowała pani dyrektor.
Nowostawianie złożyli także swoje podpisy pod apelem przeciwko łamaniu praw człowieka w Birmie. Była to prawdziwa lekcja wychowania obywatelskiego i demokracji. Na zwiedzanie Warszawy pozostało niewiele czasu, ale w szybkim tempie udało się młodym ludziom „zaliczyć” najważniejsze miejsca na czele ze Starówką i Łazienkami Królewskimi.
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
Najwyższe odznaczenie cywilne Izraela przyznawane gojom, czyli nie-Żydom. Zostało ustanowione decyzją Knesetu w 1963 roku. Na medalu widnieje napis: „Kto ratuje jedno życie – ratuje cały świat”. Kapituła Instytutu Pamięci Yad Vashem przyznaje wyróżnienie osobom i rodzinom, które z narażeniem własnego życia ratowały Żydów z Holocaustu podczas II wojny światowej. Uprawnieni do składania wniosków o przyznanie tytułu "Sprawiedliwego" są sami uratowani albo ich bliscy. Poza medalem i dyplomem, Sprawiedliwym przysługuje także prawo do zasadzenia własnego drzewa w parku otaczającym siedzibę instytutu. Spośród ponad 20 tys. uhonorowanych medalem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata (stan na 1 stycznia 2007) ponad 1/4 stanowią Polacy /6004 osób/