„Historia Roja” jest opowieścią o Mieczysławie Dziemieszkiewiczu ps. „Rój”, młodszym bracie Romana Dziemieszkiewicza ps. „Pogoda”, dowódcy oddziału Narodowych Sił Zbrojnych w czasie okupacji niemieckiej, a potem w czasie okupacji sowieckiej. Po śmierci „Pogody” w 1945 r. z rąk żołnierzy sowieckich, „Rój” kontynuuje jego walkę jako żołnierz Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, aż do 1951 r., kiedy ginie w obławie KBW i LWP – 13 kwietnia, we wsi Szyszki na Mazowszu. Przez te lata jest postrachem komunistów na Mazowszu, staje się postacią legendarną, uosobieniem walki z sowieckim okupantem.
Premiera filmu Historia Roja na Youtube: 1 marca, godz. 20.00
Zapraszamy: https://www.youtube.com/watch?v=yR40rClEuGE
Film do produkcji podpisał prezes TVP Piotr Farfał w roku 2009. Na budżet filmu złożyły się:
- udział producencki TVP S.A. (najpierw 4 mln zł, później dodatkowe 2 mln zł, razem 6 mln zł)
- sponsoring SKOK-ów (ok. 2 mln zł)
- dotacja PISF (2 mln zł)
Zdjęcia do filmu rozpoczęto w marcu 2010 roku, zostały przerwane pod koniec maja tego samego roku z uwagi na brak podpisu prezesa telewizji pod aneksem zwiększającym udział TVP w projekcie i braku umowy między TVP a PISF-em. Po podpisaniu obu dokumentów, w sierpniu tego samego roku powrócono do zdjęć i zakończono je w połowie września. Zbiegło się to ze zmianami w TVP i nowe władze Agencji Filmowej TVP nie przyjęły pokazanego pierwszego układu montażowego filmu, przedstawionego w grudniu 2010 roku. Wiązało się to z niewypłaceniem przez TVP rat przewidzianych w umowie po zakończeniu zdjęć do filmu, co w konsekwencji zadłużyło produkcję. Cały 2011 rok to blokowanie filmu przez TVP pod różnymi pretekstami, np. długość filmu. Pod koniec tego roku cześć pieniędzy należnych producentowi TVP wypłaciła, jednak zdecydowanie za mało by kontynuować zadłużoną produkcję. W 2012 r. do ataku na film przystąpił PISF, który najpierw na wiosnę przeprowadził kontrolę finansową produkcji i mimo, że nie wykazała ona niewłaściwego wykorzystania pieniędzy z dotacji, kilka miesięcy później wycofał się z produkcji, a następnie na jesieni wystąpił do sądu przeciwko producentowi o zwrot 2 mln dotacji pod pretekstem długości filmu (chodziło o 14 min. różnicy między zapisem w umowie a finalną wersją filmu).
1 marca 2011 r. odbyły się w kilku miastach Polski pokazy kopii roboczej Historii Roja, które były kontynuowane w latach 2012-2013 w ramach akcji „Ratujemy Roja” (odbyło się kilkadziesiąt pokazów w całej Polsce). Producent i jednocześnie reżyser filmu na krok pokazywania kopii roboczej zdecydował się po pierwsze aby Historia Roja nie została całkowicie schowana pod dywan i stała się faktem publicznym, po drugie, zbiórka w ramach akcji „Ratujemy Roja” umożliwiała spłacanie odsetek od zadłużenia produkcji – zajęcia komornicze, kary zasądzone w procesach z kontrahentami, opłaty sądowe.
W 2014 r. sąd oddalił pozew PISF-u uznając jego roszczenia za niezasadne, w związku z tym PISF wystąpił do sądu apelacyjnego, wydając kolejne 100 tysięcy zł z publicznych pieniędzy na opłaty sądowe. Także w 2014 r. telewizja publiczna, przynaglona prawdopodobnie kontrolami foinansowymi wewnętrznymi i zewnętrznymi, przystapiła ponownie do rozmów o zakończeniu produkcji i przekazała producentowi tytułem zaliczki środki na prace postprodukcyjne. W 2015 r. na mocy umowy podpisanej z dystrybutorem Kino Świat producent otrzymał tytułem przedpłaty kolejne środki, co umożliwiło w tyże toku ukończyć film fabularny o długości 2 h. 18 min. i pięcioodcinkowy serial dla telewizji publicznej. W 2016 r. film uzyskał patronat prezydenta Andrzeja Dudy, który jest kontynuacją śtp. Prezydenta Lacha Kaczyńskiego.
Sześć lat po rozpoczęciu zdjęć do filmu, 4 marca 2016 roku film trafo do kin w całej Polsce.
Warunki w jakich powstawał film Historia Roja są znakomitym przykładem demokracji i wolności mediów w III RP, w których obronie występują obecnie lewicowe środowiska w Polsce i Unii Europejskiej.
Przed filmem umieszczone są następujące napisy:
Po II wojnie światowej Polska, zgodnie z ustaleniami jałtańskimi, znalazła się pod okupacją sowiecką.
Między 1945 a 1953 rokiem około 150 tysięcy Żołnierzy Wyklętych podjęło walkę z nowym okupantem. Bardzo krótko podstawą oporu była wiara w wybuch III wojny światowej, który miał zmienić sytuację Polski. Głównym powodem walki pozostał HONOR i poczucie WOLNOŚCI.
Film został zrealizowany w hołdzie Żołnierzom Wyklętym. Inspirowany jest prawdziwymi losami, lecz nie ma ambicji rekonstrukcyjnych. Przedstawione wydarzenia są kumulacją losów bohaterskiego pokolenia. Film ma na celu budowanie pamięci o ludziach, którzy w imię wartości ginęli, ratując, jak śpiewa Tadeusz Sikora, „RESZTKI HONORU MEJ OJCZYZNY”.
Pokazy kopii roboczej uświadomiły realizatorom filmu ogromne zapotrzebowanie ludzi młodych na opowieść o wartościach patriotycznych i pamięć historyczną. Emocjonalna, pełna akcji narracja, posługujaca się współczesnym językiem filmowym pozwala im wejść w świat Żołnierzy Wyklętych i skonfrontować go ze współczesną obławą na polski patriotyzm.
